Ο Μιχάλης Στεφάνου γράφει για την ίσως πιο δύσκολη περίοδο που είναι αναγκασμένη να περάσει κάθε επιτυχημένη ομάδα.
Η διαφαινόμενη αποχώρηση του Μέσι, φέρνει την Μπαρτσελόνα αντιμέτωπη με το τέλος της πιο ένδοξης εποχής της ιστορίας της. Ένα τέλος που δεν έρχεται, ούτε πρόωρα, ούτε απροειδοποίητα. Εδώ και χρόνια αφήνει τα σημάδια του ξηλώνοντας κομμάτι κομμάτι την πανίσχυρη πανοπλία των μπλαουγκράνα. Πουγιόλ, Τσάβι, Ινιέστα, Ντάνι Άλβες, Νέιμαρ και πάει λέγοντας, μέχρι που ήρθε η ώρα να πέσει και η περικεφαλαία. Το άδοξο αντίο του καλύτερου παίκτη που πάτησε ποτέ το χορτάρι του Καμπ Νόου (ή και γενικότερα) αφήνει την Μπάρσα ολόγυμνη πια στη μέση του δρόμου, αλλά και στη μέση της μάχης του πρωταθλητισμού που δεν σταματά και δεν περιμένει κανέναν.
Ακόμα κι αν ο Μέσι παραμείνει τελικά στη Βαρκελώνη, δεν αλλάζει κάτι επί της ουσίας. Το κλείσιμο του κύκλου είναι δεδομένο, όπως και η σκληρή πραγματικότητα της επόμενης μέρας που θα μοιάζει ακόμα και για τον μεγαλύτερο αθλητικό οργανισμό του πλανήτη με ταξίδι στο άγνωστο. Χωρίς την παραμικρή εγγύηση για το αν και πότε θα γραφτεί μια νέα χρυσή σελίδα. Έτσι ήταν πάντα και έτσι θα 'ναι για πάντα. Είτε μιλάμε για την Μπαρτσελόνα του Μέσι, είτε για την Ρεάλ του (ή των) Ρονάλντο, είτε για την Γιουνάιτεντ του Φέργκιουσον, είτε για την Τσέλσι του Μουρίνιο, τη Μίλαν του Κακά, την Ιντερ, τη Γιουβέντους. Είτε για τους Μπουλς του Τζόρνταν, ή τους Σπερς του Ντάνκαν, του Πάρκερ και του Τζινόμπιλι. Είτε ακόμα για τον Παναθηναϊκό του Ομπράντοβιτς ή τον Ολυμπιακό του Σπανούλη.
Νομοτελειακά, το κλείσιμο κάθε κύκλου αφήνει προίκα μια βαλτωμένη αφετηρία. Οσο πιο επιτυχημένος είναι μάλιστα αυτός ο κύκλος, τόσο πιο δύσκολο ν' ανοίξει ο επόμενος. Κι ας ρέει το χρήμα και η διάθεση, κι ας λειτουργούν τα πάντα στην εντέλεια. Ισως εκεί να βρίσκεται και η μαγεία στον ομαδικό αθλητισμό, αφού η χημεία μιας σπουδαίας φουρνιάς δεν αγοράζεται. Γιατί νομίζετε ότι ο Πόποβιτς πορεύτηκε με τον ίδιο κορμό μέχρι που σαραντάρισε; Γιατί ο Λάσο δεν αλλάζει τον δικό του και πιέζει τον Κάρολ να συνεχίσει και κρατάει τον Ρέγιες στα 40; Μήπως δεν έχει χρήματα να υπογράψει όποιον θέλει; Προτιμάει να βαδίσει στα σίγουρα με αυτούς που εμπιστεύεται κι όσο αντέξουν, παρά να γυρίσει σελίδα με το ρίσκο να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας. Μήπως δεν βλέπει τι γίνεται στην Καταλονία; Ένα καράβι λεφτά έχει κοστίσει η... ανοικοδόμηση στους "μπλαουγκράνα", που αλλάζουν τα πρότζεκτ σαν τα πουκάμισα και προκοπή ακόμα δεν έχουν δει.
Δηλαδή είναι λύση να κρατάς τους μεγάλους σου παίκτες εσαεί; Είναι εξέλιξη; Οχι, βέβαια. "Κάθε ήρωας γίνεται στο τέλος ένα βάρος", είχε πει κάποιος φιλόσοφος. Και πράγματι, στον αθλητικό μικρόκοσμο έχουμε δει πάμπολλες φορές παίκτες-σύμβολα, που σημάδεψαν ολόκληρες εποχές και οδήγησαν τις ομάδες τους σε θριάμβους, να εξελίσσονται σε τροχοπέδη της και τελικά η προσφορά τους στο σύνολο να ωχριά μπροστά στη φθορά που του προκαλούν μέσα από τη δική τους φυσική φθορά. Που σε κάποιες περιπτώσεις τ' όνομά τους έφτασε να υπερβαίνει εκείνο του συλλόγου, σε σημείο που κανείς δεν είχε το σθένος να τους δείξει αυτό που αδυνατούσαν να δουν: Ότι είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου.
Ας θυμηθούμε την περίπτωση του Ναβάρο για παράδειγμα. Η Μπαρτσελόνα χειρίστηκε λάθος το όλο θέμα υπογράφοντας μαζί του δεκαετές συμβόλαιο το 2017 και αφήνοντάς του εν λευκώ την απόφαση για το πότε θα σταματήσει. Μ' αυτόν τον τρόπο οι Καταλανοί θέλησαν να δείξουν στον 37χρονο τότε αστέρα ότι η σχέση τους ξεπερνά τις τέσσερις γραμμές του παρκέ, μόνο που ξέχασαν να ρυθμίσουν για πόσο ακόμα θα συνεχιστεί μέσα σε αυτές. Ωσπου φτάσαμε στο σημείο να προσπαθούν να απαλλαγούν από τον "Λα Μπομπα και τελικά να τον "κόβουν" μέσα στο καλοκαίρι από το ρόστερ δείχνοντας του την έξοδο, την οποία εκείνος αρνούνταν να δει. Το αποτέλεσμα ήταν η απόσυρσή ενός μύθου να συμβεί με τον πιο άκομψο τρόπο που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Αντίθετα τόσο ο Ολυμπιακός με τον Σπανούλη και τον Πρίντεζη, όσο και η Ρεάλ με τους δικούς της βετεράνους, βλέπουμε ότι προχωρούν πιο προσεκτικά, αξιολογώντας την κατάσταση κάθε καλοκαίρι.
Για να είμαστε ειλικρινείς, λύσεις για να μην "πονέσει" καθόλου το κλείσιμο ενός κύκλου δεν φαίνεται να υπάρχουν. Μια ομάδα που ολοκληρώνει μια επιτυχημένη εποχή, είναι ουσιαστικά υποχρεωμένη να υποστεί κάποιου είδους... κενό αέρος, αδιευκρίνιστης έκτασης και διάρκειας. Ανοδος χωρίς πτώση δεν υφίσταται και μας το έχει αποδείξει ιστορία με κολοσσούς ολόκληρους που έπειτα από ένα σούπερ γόνιμο διάστημα, άργησαν πολύ να ξανασηκώσουν κεφάλι. Το θέμα είναι πώς χειρίζεται ο κάθε οργανισμός αυτή τη σκοτεινή περίοδο ώστε να την περιορίσει και να μην της επιτρέψει να αλλοιώσει το μέταλλό του.
Σεμνότητα, το πρώτο φάρμακο. Οσο πιο καλά τινάξει ένας οργανισμός την έπαρση που έχει φορτωθεί στην πλάτη του κι αντιληφθεί ότι η φανταχτερή συσκευασία του αναγράφει κάπου πάνω της την ημερομηνία λήξης, τόσο πιο προετοιμασμένο θα τον βρει η αυγή της επόμενης μέρας. Θα αντιμετωπίσει την πραγματικότητα με ρεαλισμό και θα αρχίσει να ξαναχτίζει πάνω στα γερά θεμέλια που ακόμα διαθέτει. Χωρίς να νιώθεις ότι είσαι το κέντρο το κόσμου και χωρίς να υποτιμάς τους αντιπάλους σου θεωρώντας και διαλαλώντας ότι... τα πάντα εξαρτώνται από σένα. Δεν ισχύει.
Χρόνος, το μεγαλύτερο όπλο. Οταν μια ομάδα μπορεί να πάρει χρόνο από τον κόσμο της και να τον δώσει στα στελέχη της χωρίς να επηρεάζεται από την πίεση που της βάζουν αρνητικά αποτελέσματα, ΜΜΕ και σόσιαλ μίντια, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταφέρει να βγει από το τούνελ γρηγορότερα, απ' ότι αν αρχίσει να εθελοτυφλεί αγνοώντας τα σημάδια φθοράς επάνω της. Κανείς δεν χορταίνει τις επιτυχίες, κανείς δεν θέλει να του πάρουν το νέκταρ από το στόμα, όμως όταν η δίψα γίνεται εξάρτηση και απληστία και τότε η κρίση θολώνει και τα λάθη διαδέχονται το ένα το άλλο.
Ψυχραιμία και στρατηγική, οι εγγυητές σταθερότητας. Μια ερώτηση που οφείλουν να κάνουν όσοι άνθρωποι κρατούν τα ηνία μιας ομάδας είναι "που θέλουμε να βρισκόμαστε σε τρία ή πέντε χρόνια από σήμερα και με ποιο τρόπο θα μεγιστοποιήσουμε τις πιθανότητες να το πετύχουμε". Για να φτιαχτεί και να εκτελεστεί ένα σχέδιο, είναι απαραίτητο οι έχοντες λόγο να "ρευστοποιούν" τις εμπειρίες τους, να διδάσκονται από τα λάθη τους, να εμπιστεύονται τους συνεργάτες τους και να γνωρίζουν πού ακριβώς βρίσκονται. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε συλλόγου με βάση τις καταβολές και την ιδιοσυγκρασία του κόσμου του, παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο με την τεχνογνωσία.
Ας δούμε τον Παναθηναϊκό, που εδώ και μια οκταετία με συνεχείς αλλαγές προσώπων, στρατηγικής και αγωνιστικής φιλοσοφίας, ψάχνει ακόμα να βρει τον προσανατολισμό του. Και η αλήθεια είναι ότι μοιάζει περισσότερο να απομακρύνεται απ' αυτό που ήταν κάποτε, παρά να το επαναπροσεγγίζει. Γιατί όμως; Σταθερή διοίκηση είχε, έμπειρους παράγοντες, ο κόσμος του πάντα εκεί, Θα ήταν απλό και ίσως βολικό να τα φορτώσουμε όλα στις διαφορές των μπάτζετ, όμως το οικονομικό κομμάτι είναι μια μόνο παράμετρος. ΟΚ τα χρήματα της εποχής Ομπράντοβιτς έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, αλλά τόσα χρόνια δεν έχουν ξοδευτεί και λίγα. Το πρόβλημα ήταν ότι οι κάποιες σημαντικές επενδύσεις δεν συνοδεύτηκαν από ένα σταθερό πλάνο. Δαπανήθηκαν μεν χρήματα, αλλά κάπως... τζογαδόρικα.
Ο Παναθηναϊκός λειτουργούσε λες και ήταν στον ιππόδρομο ποντάροντας κάθε φορά σε διαφορετικό άλογο με σκοπό το άμεσο κέρδος. Μα πιστεύοντας ότι μπορείς έτσι απλά να καλύψεις το κενό που σου άφησε αυτή η τόσο σπάνια φουρνιά είναι σαν να την υποτιμάς.Τώρα, που λόγω των συνθηκών δεν υπάρχει ούτε η πίεση, ούτε οι απαιτήσεις των προηγούμενων ετών, οι πράσινοι φαίνεται να λειτουργούν πολύ πιο ορθολογικά. Αν είχαν δείξει νωρίτερα αληθινή εμπιστοσύνη σε ένα αντίστοιχο πρότζεκτ, γνωρίζοντας ότι θα πρέπει να αντέξουν τους κραδασμούς μιας, δύο ή και περισσότερων αποτυχιών, πιθανότατα θα είχαν ήδη ξαναχτίσει κάτι ισχυρό.
Στον Ολυμπιακό, που ξεκινάει από διαφορετική βάση, αποφασίστηκε προ διετίας μια αλλαγή σελίδας, όμως η συνεργασία με τον Ντέιβιντ Μπλατ, στον οποίο και ανατέθηκε η δουλειά, αποδείχτηκε καταστροφική. Ο Αμερικανοϊσραηλινός με την τόσο διαφορετική κοσμοθεωρία, όχι μόνο δεν έφερε τον άνεμο αλλαγής που όλοι ήλπιζαν, αλλά προκάλεσε ...θύελλα με την τόσο απότομη και άναρχη μετάβαση που επιχείρησε. Ο Ολυμπιακός έχασε τα στοιχεία που τον χαρακτήριζαν κι έγινε μια ομάδα χωρίς ταυτότητα, που απλώς έτυχε να κατοικοεδρεύει στο ΣΕΦ. Μήπως ο Μπλατ δεν ήταν κορυφαίος τεχνικός; Φυσικά και ήταν. Μήπως δεν είχε ικανότητα να βρίσκει εξαιρετικούς παίκτες που πολύς κόσμος δεν γνώριζε; Φυσικά και την είχε. Εκείνο που του έλειπε ίσως να ήταν η γνώση της ελληνικής πραγματικότητας που τα θέλει όλα και τα θέλει τώρα, όπως τραγούδησαν κάποτε οι Queen...
Εδώ κολλάει το "πρόσεχε τι εύχεσαι", αφού η πλειοψηφία των ερυθρόλευκων φιλάθλων -επηρεασμένοι προφανώς και από τις άναρθρες κραυγές των μίντια- ζητούσαν επίμονα σαρωτικές αλλαγές, και ολοκληρωτικά γκρεμίσματα. Τελικά η πραγματικότητα έδειξε το πιο σκληρό της πρόσωπο, η ομάδα κατέγραψε ιστορικά...χαμηλά στην Ευρωλίγκα και προοπτική δεν φαινόταν από πουθενά. Οχι ότι ο Ολυμπιακός δεν είχε την ανάγκη ενός γενναίου φρεσκαρίσματος, αλλα τέτοιου είδους διαδικασίες απαιτούν μεγάλη προσοχή και λεπτούς χειρισμούς.
Τελικά τα αντανακλαστικά της διοίκησης λειτούργησαν την πιο κρίσιμη στιγμή και με δύο πολύ σημαντικές κινήσεις, το τοπίο άλλαξε άρδην. Μπαρτζώκας και Σλούκας επέστρεψαν πιο ώριμοι, πιο έτοιμοι και σαφέστατα πιο σπουδαίοι από όταν έφυγαν, για να εξασφαλίσουν ότι ο Ολυμπιακός ούτε θα ξεγυμνωθεί, ούτε θα χαθεί στο σκοτάδι. Θα είναι ξανά εκεί, στον δικό του....κακόφημο δρόμο, που όλοι θέλουν να παρακάμψουν γιατί ξέρουν ότι θα μπλέξουν...
Χωρίς καν να περιμένει την απόσυρση των Σπανούλη και Πρίντεζη ο Ολυμπιακός, έχει πλέον τη δυνατότητα να χαράξει την μελλοντική του πορεία. Βήμα, βήμα. Με τον Σλούκα δοκιμασμένο και σφυρηλατημένο στο σκληρό περιβάλλον της Φενέρ, τους Παπανικολάου, Βεζένκοφ, Λαρεντζάκη και Χαραλαμπόπουλο να συμπληρώνουν το πενταρέ (και τον Νικολαϊδη να ακολουθεί), αλλά και την πολύτιμη βοήθεια των δύο σημαιών για όσο ακόμα θα την προσφέρουν, οι Πειραιώτες φαίνεται να εισχωρούν σε ένα καθεστώς αγωνιστικής ασφάλειας. Δεν είναι απλό να ξαναγίνουν κυρίαρχοι σε μια διοργάνωση που συνεχώς δυσκολεύει, αλλά μπορούν να βάλουν στέρεες βάσεις για να το καταφέρουν στο μέλλον. Πόσο θα τους πάρει, κανείς δεν ξέρει....
Όσο για την παρουσία του Ελληνα τεχνικού; Ουσιαστικά μειώνει το ρίσκο και κατοχυρώνει ως μίνιμουμ τη δημιουργία μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής ομάδας στην Ευρωλίγκα. Πάνω απ'όλα προστατεύει τον Ολυμπιακό από τα επικίνδυνα μονοπάτια, κάτι που μάλλον είναι το Νο1 ζητούμενο στη δεδομένη χρονική συγκυρία. Ο Μπαρτζώκας έχει υπογράψει το καλύτερο μπάσκετ που έπαιξαν οι ερυθρόλευκοι την τελευταία δεκαετία, γνωρίζει τον σύλλογο από την καλή και την... ανάποδη, αλλά είναι κι ένας προπονητής που δεν σταματά να εξελίσσεται. Κι αν τα αποτελέσματα δεν είναι σε θέση να τα προδικάσει κανείς, το βέβαιο είναι ότι σταδιακά ο Ολυμπιακός θα γίνει και πάλι Ολυμπιακός. Χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις.